Op 8 maart werd de eerste ‘Dag van de Stadslandbouw’ gehouden in Almere. Met 350 bezoekers blijkt stadslandbouw een serieus thema geworden zowel in de landbouw als in de ruimtelijke ordening en gemeentelijk beleid. De dag werd vooral door overheden en adviseurs bezocht. Stadsboeren, bewonersinitiatieven en woningbouwcorporaties waren spaarzamer vertegenwoordigd en vooral als genodigden die iets kwamen vertellen.
De dag had niet voor niets de ondertitel “Stadslandbouw als middel” en dus ging het over hoe stadslandbouw ingezet kon worden in om beleidsdoelen te bereiken in een stedelijke context. De PLUS-supermarkt ziet hier bij monde van Jan Ferwerda vooral een middel in om de klant meer te betrekken. Toen iemand uit de zaal vroeg of GMO(genetically modified organisms) binnen het door hem gepresenteerde beleid zou passen, antwoordde hij tot (in elk geval mijn) verbijstering dat dat zeker mogelijk was. Een moment van onoplettendheid of een bewijs van de afstand tussen supermarkt en samenleving?
Voor hoofdspreker Wayne Roberts is stadslandbouw een onderdeel van een gemeentelijk voedselbeleid. De door hem als bijzonder ambtenaar geleide Toronto Food Policy Council agendeert voedsel als bindend thema tussen verschillende beleidsrichtingen als ruimtelijke ordening, volksgezondheid en duurzaamheid. Doordat zij hiermee een leemte in beleid opvult en omdat er een duidelijk mandaat is vanuit het stedelijk bestuur, lijkt deze ‘Raad voor het Voedselbeleid’ heel wat voor elkaar te krijgen. Hoe substantieel deze inbreng is en of de zachte macht van deze raad zonder formele status voldoende ‘leverage’ heeft, werd niet helemaal duidelijk. Roberts had zijn lezing vormgegeven als een wijze les in hoe je een voedselbeleid opzet en uitdraagt met mooie oneliners en geestige terzijdes. Wel heel inspirerend op een Amerikaanse manier.
Voorlopig staat voedsel nog niet op de agenda’s van Nederlandse gemeentes. De middag illustreerde aan de hand van plannen en praktijkvoorbeelden dat stadslandbouw bij gemeenten vooral in trek is als middel om de openbare ruimte anders te beheren, of dit nu braakliggende grond, de groene buitenruimte in de (buiten)wijken of de randstedelijke recreatiegebieden betreft. Mooie voorbeelden van landbouw aan de stadrand die haar rol als beheerder van het randstedelijke groen combineert met duurzaam, biologische producten lieten zien hoe ondernemerschap samengaat met dienstbaarheid aan een stedelijk publiek. Binnenstedelijke projecten missen vaak nog de ondernemerskant en leggen de nadruk op de sociale kant van stadslandbouw, met als uitzondering de sessie met meer stedelijk georienteerde stadslandbouwondernemers als Uit Je Eigen Stad en De Groenten uit Amsterdam. Elementen voor een meer binnenstedelijk verdienmodel werden wel aangereikt in sessies over placemaking en restwarmtelevering door kassen aan een nieuw te bouwen wijk.
Gecombineerd met een presentatie van initiatieven om stadslandbouw in het beroepsonderwijs op te nemen bood dit een mooi perspectief op toekomstige kansen voor stadslandbouw om een volwassen leverancier van stedelijke diensten en een factor in de (her)ontwikkeling van de stad te worden.
De uitreiking van de RABO Stadslandbouw Award viel wat dat betreft wat tegen. We feliciteren het sympathieke Rotterdamse collectief Wollefoppengroen & Co van harte met deze prijs, maar vinden het jammer dat de Boerenleenbank hiermee de sociale bewonerskant van stadslandbouw benadrukt en niet de serieuze kansen voor ondernemerschap die stadslandbouw ook biedt. Niet omdat die ondernemerskant beter is of belangrijker – buurtmoestuinen spelen een belangrijke rol in de buurt en in de bewustheid over onze voeding – maar omdat het ondernemersperspectief op landbouw in de stad op dit moment het meest vernieuwend is, en bovendien een frisse blik biedt op de ogenschijnlijke tegenstelling tussen grootschalige rurale landbouw waarmee we de wereldbevolking kunnen voeden enerzijds, en kleinschalige urbane landbouw die sociale samenhang en cohesie bevordert anderzijds. Later deze week meer hierover.
Al met al was de Dag van de Stadslandbouw een moedige en goeddeels geslaagde poging een overzicht te bieden van een thema dat zich op dit moment razendsnel ontwikkelt. Volgend jaar is de dag gepland op 7 maart in Rotterdam (de onbetwiste hoofdstad van de stadslandbouw).
Zie ook het persbericht hier.
