Bas de Groot (1977) is agrarisch ondernemer en pionier in de stadslandbouw. Als medeoprichter van Eetbaar Rotterdam en oprichter van het eerste Nederlandse stadslandbouwbedrijf ‘Uit je Eigen Stad’ is hij een drijvende kracht en inspiratie geweest voor de stadslandbouwbeweging. Momenteel is hij melksommelier, eigenaar van het bedrijf Walden21 en partner in ‘Voord&Wij’ waarmee hij zich inzet om de kloof tussen boer en consument te dichten. www.voordenwij.nl. Onze redacteur Rutger Henneman sprak hem in het eerste interview met Bas de Groot sinds hij besloot Uit Je Eigen Stad te verlaten. Vandaag deel 1 in een reeks van 3.
Inleiding
Hoe ben je met stadslandbouw begonnen?
Ik kom oorspronkelijk uit de zorg. Ik heb als arbeidsbegeleider gewerkt in verzorgingstehuizen, instituten voor mensen met een verstandelijke handicap en psychiatrische instellingen. Later ben ik op zorgboerderijen gaan werken. In 2005 ben ik de opleiding Landbouw en Zorg gaan volgen op de Warmonderhof, het opleidingsinstituut voor biologische en biologisch-dynamische landbouw in Dronten. Ik heb daar mijn passie ontwikkeld voor het ondernemerschap, maar ook mijn interesse voor Rudolf Steiner en de antroposofie.
Op de Warmonderhof eindig je de opleiding altijd met een ondernemingsplan. Ik had een bedrijfsplan geschreven voor een agrarisch zorg- en welzijnsbedrijf in de stad, achter mijn huis. Gaandeweg werd ik daar ook echt enthousiast voor. Maar ik ben er uiteindelijk mee gestopt omdat ik door kreeg dat de financiering voor het zorgaspect ervan niet goed zou gaan lopen. Maar doordat ik met die zorgboerderij in de stad bezig was, kwam ik in 2007 in beeld bij Het Portaal, een communicatiebureau dat toen werkte voor het innovatienetwerk van het ministerie van LNV (Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit). Zij organiseerden een avond over kansen voor stadslandbouw in Rotterdam. Dat was een hele interessante maar onvruchtbare avond. Gechargeerd gezegd, zaten er twee groepen die niet tot elkaar kwamen. De idealisten met hun hoofd in de wolken en de mannen in grijze pakken die alleen in beton en geld dachten. Ik weet nog dat er gezegd werd: ‘Rotterdam vergroenen? Meer groen asfalt misschien.’ Maar na die bijeenkomst zijn er zes mensen bij elkaar gebracht die idealistisch waren, maar ook realistisch. En daar is Eetbaar Rotterdam uit ontstaan.
De idealisten met hun hoofd in de wolken en de mannen in grijze pakken die alleen in beton en geld dachten.
We zijn eerst een jaar gaan praten, brainstormen en zoeken naar inspirerende initiatieven. Na een jaar hebben we de expertisegroep stadslandbouw Rotterdam naar buiten toe gelanceerd. Ons doel was het professionaliseren van stadslandbouw en stadslandbouw op de kaart zetten in Rotterdam. Omdat er steeds meer interesse ontstond in mijn expertise ben ik mij als ondernemer gaan inschrijven bij de Kamer van Koophandel. Door dat jaar van praten en verkennen, ontstonden er belangrijke randvoorwaarden om ook echt iets te gaan doen. Maar het werd niet gedaan. Vooral dat grote stadslandbouwbedrijf, waar alles in samen komt. Niemand ging dat doen. Dus ik dacht, dan moet ik dat gaan doen. Eerst had ik het idee om een soort eetbare hovenier te worden om eetbare tuinen aan te leggen. Maar toen haalden we met Eetbaar Rotterdam Will Allen naar Nederland voor het STROOM symposium. Will was de ‘Urban Farming star’ in de VS en was een landbouwbedrijf midden in Milwaukee gestart. Toen we Will Rotterdam lieten zien brachten we hem ook naar de Marconistrip. We hadden wel het idee dat daar de ruimte was voor een bedrijf, ondanks dat de grond er niet goed was. Maar hij zei ‘Just do it’. Dat sloot helemaal aan bij hoe ik er toen over dacht. Laten we het gewoon gaan doen.
Vooral dat grote stadslandbouwbedrijf, waar alles in samen komt. Niemand ging dat doen. Dus ik dacht, dan moet ik dat gaan doen.
Daar ben ik toen begonnen met het ontwikkelen van een stadslandbouwbedrijf. Eerst met Antoine Miltenburg, later in samenwerking met Johan Bosman en Huibert de Leede, met als resutaat het plan UIT JE EIGEN STAD. Uit je Eigen Stad heb ik 3 jaar gedaan. In januari 2014 ben ik er uitgestapt. Na een jaar sabbatical met hier en daar wat kleinere klussen ben ik in januari samen met Mariska Verhulst het creatief projectburo Voord&Wij gestart.
Gezonde Mens en Mensheid
Wat wilde je met Uit je Eigen Stad bereiken?
Ik vond dat er een echt stadslandbouwbedrijf in Rotterdam moest ontstaan. Er zijn veel redenen waarom dat goed is. De belangrijkste reden is dat landbouw noodzakelijk is voor de gezondheid van mensen en de gezondheid van de mensheid. Iedereen moet ergens in zijn leven met landbouw, de landbouwprincipes en –routine in aanraking komen om zich gezond te ontwikkelen. Maar de burger staat te ver af van het land. Door landbouw de stad in te halen kan die afstand tussen de agrarische sector en de burger kleiner worden.
Landbouw is de enige manier waarop wij ons in ons handelen echt kunnen verbinden met natuurlijke processen
Landbouw is de enige manier waarop wij natuurprincipes ‘verculturaliseren’. Landbouw is de enige manier waarop wij ons in ons handelen echt kunnen verbinden met natuurlijke processen, zoals de continue beweging van opkomen en weer sterven. Dat hebben wij nodig. Komen wij daar niet mee in aanraking, dan is dat ongezond. Als mensen geen binding hebben met wat natuur is, wat de kracht is van de natuur en ook de kwetsbaarheid van de natuur, de schoonheid maar ook de rauwheid en hardheid, dan krijgen we geen reëel beeld van wat leven is.
Steiner en de Ontwikkeling van de Mensheid
Wie zijn jou inspiratiebronnen?
Max Stirner en Rudolf Steiner zijn mijn belangrijkste inspiratiebronnen. Stirner is al veel langer een inspiratiebron voor mij dan Rudolf Steiner. Steiner kwam pas in beeld toen ik naar de Warmonderhof ging. Je kunt het als volgt zien. Als je vraagt hoe je stadslandbouw zou moeten inrichten, dan kijk ik voornamelijk naar Stirner. Maar als je vraagt waarom ik überhaupt met stadslandbouw bezig ben geweest, dan is Rudolf Steiner interessanter. Ik noemde bijvoorbeeld al dat ik vind dat landbouw belangrijk is voor de gezondheid van personen, maar ook de gezondheid van de mensheid. Dat is Steiner. Laten we daarom met hem beginnen…
Dit interview is in zijn geheel verschenen in Het Potentieel onder de titel ‘Stirner, Steiner en Stadslandbouw’ (www.hetpotentieel.org). Voor het Stadslandbouwtijdschrift is het interview opgedeeld in drie delen: één over de oprichting van Eetbaar Rotterdam en het eerste stadslandbouwbedrijf Uit je Eigen Stad, één over de inspiratiebronnen van Bas, het anarchisme van Max Stirner en de antroposofie van Rudolf Steiner, en één over de kracht en zwaktes van de stadslandbouwbeweging.
