De recent gestarte crowdfunding van Uit Je Eigen Stad markeert het einde van een tijdperk. Wie de plannen voor een ‘tweede UJES’ op Centraal Station, leest ziet een horecagelegenheid voor zich, en niet het experiment dat UJES oorspronkelijk was. Dat dit door de huidige eigenaren een tweede UJES wordt genoemd is veelbetekenend. In hun ogen is UJES een plek waar “met een lokaal en gezond ontbijt de dag goed van start gaat. Daarnaast wordt het de plek waar je luncht met vrienden of waar je op ons supersnelle wifi-netwerk in no-time al je e-mail weg kunt werken”. Een plek om te eten. Lokaal eten dat wel, en met “duurzame composteerbare verpakking”, maar dat is onmogelijk nog een uitdaging aan het reguliere voedselsysteem te noemen. En dat was wel de ambitie. Stadslandbouw, ooit de reden om UJES op te richten is bijzaak geworden.
Wie UJES het afgelopen jaar heeft gevolgd hoeft dit niet te verbazen. Het vormt de bezegeling van de ontwikkeling die is ingezet met de faillietverklaring van Stichting Uit Je Eigen Stad die de stadslandbouwtak beheerde. Uit Je Eigen Stad was sinds zijn oprichting een belangrijk (om niet te zeggen hét) stadslandbouw-experiment. Een plek waar geprobeerd werd serieus vernieuwende vormen van landbouw te bedrijven, in de overtuiging dat dit de basis vormde voor haar bijdrage aan de stad (variërend van het sluiten van kringlopen tot bewustwording en het beleefbaar maken van wat lokaal voedsel kan betekenen in al zijn facetten van productie tot consumptie). Deze serieuze benadering uitte zich in de ambitie om een niet gecertificeerde maar wel duurzaam lokaal geteelde kip te fokken en in overleg met de klant (o.a. via Facebook) van een mooie, faire prijs te voorzien. In de ambitie om een professioneel aquaponics-systeem op te zetten en testen in stedelijke setting. In de ambitie relevant te zijn voor de ontwikkeling van de reguliere landbouw. Horeca was hierin een middel. Een financieel belangrijk middel, maar een middel.
De potentie als experiment heeft het project waargemaakt in de zin dat er veel is geleerd over de mogelijkheden en onmogelijkheden van commerciële stadslandbouw. De fouten en soms verkeerde keuzes konden hen altijd worden vergeven vanuit het idee dat hier met bloed, zweet en tranen onontgonnen terrein werd verkend. Maar precies dit mis ik in de nieuwe koers die is ingezet met het ontmantelen van de stadslandbouw. De vleeskippen waren al snel na het vertrek van initiatiefnemer (en stadslandbouwbrein) Bas de Groot verdwenen. De aquaponics werd beëindigd voordat zij goed en wel was begonnen en kreeg de schuld van het faillissement, en dit voorjaar werden de kundige tuinders ontslagen. In de nieuwe koers die sinds de overname van het restaurant door horeca-ondernemers Bacchus is ingezet, is alle experiment geëxternaliseerd buiten de UJES b.v. In de toelichting bij de crowdfunding-campagne heet het: “Zo is onze stadsboerderij voorzien van een enorm zonnedak, een waterzuiveringsinstallatie en een eigen composteermachine.“ Maar zonnepanelen op je dak zijn wel duurzaam maar niet echt vernieuwend meer te noemen, en de waterzuiveringsinstallatie en ‘composteermachine’ (naar ik vermoed de biovergister) zijn experimenten van andere partijen.
Met de wil tot (eigen) experiment is wat mij betreft ook het bestaansrecht van Uit Je Eigen Stad verdwenen. Een experiment als UJES op een bijzondere plek in de stad als de Marconistrip bestaat bij de goodwill van een brede groep mensen: vrijwilligers, klanten, mede-ondernemers, betrokken ambtenaren, de stadslandbouwbeweging. Mensen als ikzelf die hebben staan flyeren toen UJES meedeed aan het stadsinitiatief, en het project op social media, in vakdiscussies en op feestjes hebben aangeprezen en verdedigd. Als mede-oprichter van Eetbaar Rotterdam voel ik dat ik heb bijgedragen aan het vruchtbaar maken van de bodem waarin UJES, het stadslandbouwexperiment, is gegroeid. Maar daar gaat het dus nu niet meer over. Zeker niet in de nieuwe UJES, en naar het zich laat aanzien ook niet meer aan de Marconistrip.
Dus overweegt u te investeren, bedenk dan dat u investeert in een leuke horeca-tent (met een in tegenstelling tot de oorspronkelijke UJES wellicht reële kans op winstuitkering), niet in de toekomst van ons voedselsysteem of andere duurzame idealen. Voor sommigen is dit verschil misschien niet zo interessant. Voor mij is het essentieel. Het (stadslandbouw)experiment is voorbij.
Wil je toch deelnemen in dit horeca-avontuur of wil je zelf oordelen over het voorstel kun je hier terecht.
Dit artikel is geschreven op persoonlijke titel en reflecteert niet noodzakelijkerwijs de mening van het Stadslandbouwtijdschrift of Eetbaar Rotterdam. Wilt u reageren? Ingezonden brieven zijn welkom via ons contactformulier.
