December en Januari
De donkerste periode van het jaar kunnen we bijna achter ons laten. Het is nog koud, maar de zon wint aan kracht. En je voelt hoe de Aarde daarop reageert. Onder de streling van de steeds krachtigere zonnestralen gonst de Aarde van het aankomende leven. Onder de oppervlakte is beweging. Knoppen in bomen worden langzaam voller. Het groen van knoflook, sneeuwklokjes en narcissen, het rood van volle knoppen rabarber breken de aarde open. Je merkt het overal. De Aarde trilt van verlangen. De Aarde wil.
Het is mooi om te zien hoe de Vredestuinen en de GroenGoedtuinen zich ontwikkelen in deze tijd van het jaar. We zijn bezig het aankomende jaar voor te bereiden. Gezamenlijke ontwerpsessies, plannen smeden, het inkopen van de zaden, wisselen zich af met tuinwerkmomenten waar we lekker fysiek werk doen. We krijgen het warm door houtsnippers te verspreiden in de paden en een nieuw stuk tuin bij de Bloklandtuin te veroveren op de brede stoep. Maar we maken ons ook op om weer een bijdrage te leveren aan de bestrijding van armoede in Rotterdam en aan het tegengaan van klimaatverandering.
Armoedebestrijding en Klimaatmars
Zo zaten we bij de Pauluskerk bij elkaar met een groep armoedebestrijdingsorganisaties, om Wethouder Grauss en zijn staf te adviseren over het armoedebeleid. We dragen actief bij aan de ontwikkeling van de RAB (Rotterdamse Armoedebestrijdings Beweging). Zo hebben we via de RAB een groep bewoners in Lombardijen gesteund bij hun strijd tegen de schandalige onderhoudsachterstand in hun woningen. Tegelijkertijd hebben we samen met de klimaatbeweging in Rotterdam plannen gesmeed om mensen te mobiliseren voor de klimaatmars in Amsterdam op 10 maart. GroenGoed en de Vredestuin gaan naar Amsterdam! De tuinen zelf komen in opstand tegen ecologische destructie en zullen op 10 maart gaan demonstreren. We roepen iedereen op om mee te gaan!
Rijkdom
Dit is hoe we onze tuinprojecten graag zien. Door wekelijks op de tuin groenten te verbouwen, laten we constructief zien hoe een duurzame en eerlijke samenleving eruit kan zien. Op de tuinen laten we het soort samenleving zien waar we vóór kiezen. Ja, we strijden tegen het leegplunderen van de natuurlijke hulpbronnen van onze Moeder Aarde. Ja, we strijden tegen armoede. Maar waar zijn we vóór? Wat is het alternatief? Wat is rijkdom? Is dat de betonnen stad waaraan gebouwd wordt, vol hoge appartementen waar ieder voor zich genoeg geld heeft om alle plastic troep te kopen die je maar wil? We krijgen pas een doorkijkje naar werkelijke rijkdom wanneer we samen met onze buren in het plantsoen, onder een sterrenhemel, op een vuurtje tamme kastanjes poffen en muziek maken, waar onze Italiaanse en Turkse buurmannen ons vertellen waar zij vroeger tamme kastanjes zochten en wat zij daar allemaal voor gerechten mee maakten.
Natuurlijk is dit alles geen rijkdom als we tegelijkertijd enorme schulden hebben omdat we de huur van onze woning niet kunnen betalen omdat de huizenmarkt liberaliseert. Daarom verenigen we ons met andere organisaties om daar iets tegen te doen! Maar we laten ook zien dat een betonnen stad zonder natuur, zonder plekken waar we een band kunnen aangaan met elkaar en met de Aarde, geen rijke stad is. Die stad is misschien geld-rijk. Maar ze is ook tijd-arm, sociaal-arm, cultureel-arm, geestelijk-arm, spiritueel-arm. Ze teert op ecologische destructie en het leed van mensen elders op de wereld wiens hulpbronnen wij leegroven voor onze welvaart. Dat is niet het alternatief! Echte rijkdom kan niet zonder een grote stap terug te doen in onze consumptie. Echte rijkdom kan niet zonder een rijke cultuur.
Soil, Soul, Society
Met de tuinen willen we het totaalplaatje laten zien. Armoedebestrijding kan niet zonder het tegengaan van ecologische destructie en andersom. Een duurzame en menswaardige samenleving gaan hand in hand. We smeden samenwerkingsverbanden om samen met zoveel mogelijk organisaties en individuen, de uitwassen tegen te gaan van onze gewelddadige, onderdrukkende en ecologisch destructieve economie. En tegelijkertijd brengen we een rijk, eerlijk en duurzaam samenleven in de praktijk. We mengen ons in het maatschappelijke gesprek én we werken hard in de praktijk om een aantal mensen in Rotterdam te helpen zich te voorzien in de meest fundamentele menselijke behoeftes van voedsel, gezondheid, een plek voor samenkomst en contact met de natuur. We bewerken het land, de cultuur en samenleving: soil, soul, society.
Ik ben erg blij dat het zo goed lukt om met de tuinen dit totaalplaatje te laten zien. En hoe actief zijn we in de winter! We voelen de sneeuwvlokken op onze wangen, ons bloed stroomt sneller, onze armspieren worden sterker, we smullen van de zelfgebakken pompoentaart, van de stomende thee in onze handen en van de pret in elkaars glinsterende ogen.
Rutger Henneman
5 februari 2019
Eerder verschenen op www.groengoedrotterdam.com
* Over de Tuinen de Andere wereld
In deze rubriek bespreek ik de laatste ontwikkelingen van de buurtmoestuinen van GroenGoed en de Vredestuinen en het belang van die ontwikkelingen. De rubriek verschijnt ook op de websites van GroenGoed en Stichting Vredestuin. Het is mijn manier om te graven in de maatschappelijke en culturele betekenis van wat we doen. Wat doen we nou ECHT met de tuinen? Het is mijn persoonlijke ideaal dat de buurtmoestuinen een glimp laten zien van ‘de Andere Wereld’.
Voor Kelten waren er regionen waar de Goden leefden en elven en andere magische wezens. De wereld waar je heen ging na de dood waren plekken waar gefeest werd, voedsel en drank rijkelijk vloeide, waar gedronken werd en de liefde bedreven. Ook de Germanen kenden meerdere werelden die verbonden waren door de Wereldboom Yggdrasil. In Valhalla konden helden hun hart ophalen door steeds weer de meest heroïsche veldslagen te leveren, dood te gaan en ’s avonds met Odin aan tafel gewoon weer te feesten. Voor andere meer ascetische tradities waren de plekken minder gericht op de lichamelijke geneugten en verbonden met begrippen van oordeel, goed en kwaad. Christenen, Joden en Islamieten kennen een hel en een hemel en in sommige stromingen ook een Koninkrijk: een nieuwe hemel en aarde.
Wie een glimp van de Andere Wereld opvangt, vangt een glimp op van de volheid van het leven. Ik hoop dat de buurtmoestuinen van GroenGoed en de Vredestuinen de Andere Wereld een beetje werkelijk maken hier en nu: een wereld zonder armoede, een wereld zonder ecologische destructie, waar we in harmonie leven met elkaar en een innige band hebben met de natuur. De tuinen moeten economische principes in de praktijk brengen die daaruit voortkomen.
Zijn we aan het tuinieren? Zijn we groenten aan het verbouwen? Zetten we de tuinen in voor gezondheid, sociale cohesie, participatie, werkgelegenheid? Zijn we mensen aan het leren hoe je zelfvoorzienend kan leven? Ja, dat doen we. Maar als je vraagt wat we nou ECHT doen, dan gaat dat ver aan dat alles voorbij.
