Zoals onlangs hier werd gemeld heeft Rotterzwam net een nieuwe locatie geopend. Stadslandbouwtijdschrift sprak na de opening met oprichter Siemen Cox op de nieuwe locatie over de nasleep van de brand, de totstandkoming van de nieuwe kwekerij, het verhaal van Rotterzwam, en de mogelijkheden van koffiedik.
Rotterzwam is opgericht in 2012. Op basis van de principes van de Blauwe Economie van Gunter Pauli gingen Siemen Cox en Mark Slegers oesterzwammen te kweken op lokaal koffiedik. Het verhaal sloeg aan en Rotterzwam groeide tot een plek waar – met de kweek van oesterzwammen als basis – allerlei blauwe initiatieven werden ontwikkeld, van experimenten met compostwormen tot een opleiding tot zwammenkweker, en met BlueCity010 als het meest ambitieuze resultaat.
Twee jaar geleden op 23 mei 2017 sloeg echter het noodlot toe. Door kortsluiting bij een collega-ondernemer ontstond een brand in de kelder van BlueCity010 waardoor de hele inboedel van Rotterzwam in rook opging. Ze hadden verzekeringen voor van alles, maar niet voor de inboedel.
Het jaar daarna stond in het teken van crisismanagement. “Echt de vinger in de dijk.” vat Cox samen. Terug naar de basis, personeel ontslaan, ruimtes leeg opleveren. Een donatiepagina leverde E22.000,- op. BlueCity010 bood gratis onderdak voor het kantoor in de Tropisauna. Doordat Rotterzwam naast productie ook inkomsten uit andere stromen haalt (growkits en opleidingen) vielen de inkomsten niet helemaal stil. Met name het tweede jaar (2018) leefde Rotterzwam voor 90% op growkits.
Daarna was er tijd om na te denken over de toekomst. Voor de brand lag er al een opschalingsvraagstuk. In BlueCity liep Rotterzwam tegen de grenzen van haar productiecapaciteit aan. Het ‘cadeau’ in de ramp bleek dat er na vijf jaar ruimte was om opnieuw te bedenken hoe het ideale bedrijf eruit zag. Het verhaal van Rotterzwam in al zijn complexiteit werd helder geformuleerd in een brochure. “Naast paddenstoelentelers zijn we vooral ook verhalenvertellers, We vertellen verhalen over duurzaamheid en de paddenstoelen en de koffie zijn een middel om dat verhaal te vertellen.”
Rotterzwam richt zich niet op de bulk aan koffiedik, maar verwerkt een relatief klein deel van het koffiedik van Rotterdam voor klanten die zich identificeren met het verhaal. “In het begin zaten we vooral met facility management aan tafel. Dit waren niet altijd makkelijke gesprekken. Nu praten we vaker met de marketingafdeling en daar is juist de toegevoegde waarde van het verhaal doorslaggevend. Maar ook bij facility wordt het verhaal en het duurzame aspect steeds belangrijker.” Mede daarom worden alle duurzaamheidsaspecten meegenomen. Energie gaat opgewekt worden met 155 zonnepanelen die de volledige kwekerij bedekken. Hiermee zou Rotterzwam meer dan CO2 neutraal moeten kunnen worden. Zakelijke vliegreizen en de CO2 die vrijkomt bij het verzenden van pakketjes worden gecompenseerd met CO2 Carbon Alt Delete.
Bedrijven betalen voor het ophalen en krijgen een onderbouwd verhaal dat helder gecommuniceerd wordt. Transparantie is belangrijk “Er zijn ook veel cowboys die wel van alles zeggen, maar dit niet waar maken” aldus Cox. Rotterzwam biedt een duidelijk jaarrapport, en speelt in op eisen van een duurzaam predicaat als Green Key, dat in de hotelbranche wordt gebruikt.
Nadat het verhaal op orde was werd een plan gemaakt voor de ideale kwekerij volgens Rotterzwam; afgestemd op de potentiële vraag van een stad als Rotterdam en die ook in andere steden in Nederland opgezet kan worden. “Als het aan ons ligt krijgt elke zichzelf respecterende stad een kwekerij als deze.”
Voor de financiering werd een crowdfunding opgezet met aandelen. “We hebben nu alle vormen van crowdfunding gedaan: eentje met tegenprestaties; een lening (die inmiddels is afgelost); donaties en dan nu met aandelen.” Het doel was minimaal E250.000,-. Binnen 2 maanden werd een bedrag van E398.500,- opgehaald. De investeerders vormen een brede groep variërend van fans die E250,- inleggen tot impactinvesteerders en ondernemers die bedragen tot een ton investeerden. Al deze certificaathouders zijn lid van een investeerderscoöperatie, die via het bestuur stemrecht en invloed hebben in de Rotterzwam B.V.
Hoewel succesvol is crowdfunding ook uitdagend. “Het is altijd veel werk en veel leuren. En als ondernemer wil je liefst niet leuren maar werken aan je bedrijf en nieuwe circulaire concepten ontwikkelen.” De betrokkenheid van aandeelhouders is wel heel belangrijk. Daarnaast is er een Raad van Meezwammers, met daarin onder andere aandeelhouders, die advies geven.
Met de opening net achter de rug, is de locatie, gelegen op De Kroon, nog volop in opbouw. “We draaien al weer batches, maar ik verwacht dat we over vier maanden op volle productie zijn. “ Dan gaat op een oppervlakte van 600 m2 80.000 kg koffiedik per jaar omgezet worden in 16.000 kilogram oesterzwammen. Hiervan worden door partners als Banketbakker Van der Heyden en Brouwerij Vet & Lazy bitterballen, kroketten en bier gemaakt die door Rotterzwam worden gedistribueerd, naar groothandels maar waar mogelijk ook terug bij de klanten die koffiedik leveren.
In de afgelopen twee jaar heeft Rotterzwam ook naar andere mogelijke toepassingen voor koffiedik gezocht. ‘Terug naar de bodem’ is een van de projecten die Rotterzwam opzette terwijl ze zonder locatie zaten en het ingezamelde koffiedik niet konden verwerken. In samenwerking met Wageningen Universiteit en een boer in Voorne-Putten en met steun van de EU en de Provincie Zuid-Holland wordt gekeken of koffiedik of substraat op basis van koffiedik gebruikt kan worden als bodemverbeteraar, door het uit te rijden op het land. Dit met als doel de afvalstatus van koffiedik te krijgen. De schaal van deze directe toepassing in de landbouw is interessant voor Rotterzwam; “We zoeken connecties met landbouwers rond de stad om daar koffiedik te kunnen afzetten op grotere schaal.”
Over twee maanden is de eerste fase van het driejarige project ‘Terug naar de bodem’ afgerond. De koffiedik kan dan weer 100% de productie in. Het doel is om 40-50 % van de inkomsten uit de kweek van oesterzwammen te halen. De bestseller is nu de growkit. Maar de bitterballen en kroketten moeten de nieuwe bestsellers worden. Gegarandeerd gekweekt en geproduceerd in Rotterdam.
Lees ook dit artikel in de AD
